Evropska nedelja prevencije raka grlića materice

Na osnovu procena Međunarodne agencije za istraživanje raka (IARC) i Evropske mreže registara za rak (ENCR), Srbija se i dalje nalazi u grupi evropskih zemalja sa najvišim stopama obolevanja i umiranja od raka grlića materice. Kada je reč o obolevanju, Srbija se nalazi na četvrtom mestu u Evropi, posle Rumunije, Litvanije i Bugarske. Naša zemlja se po umiranju od ove vrste raka kod žena nalazi na trećem mestu u Evropi, odmah posle Rumunije i Moldavije.

Rak grlića materice je ozbiljan javnozdravstveni problem u Srbiji. Rizik za nastanak ovog oboljenja u našoj zemlji u odnosu na druge evropske zemlje je viši i iznosi 26 na 100.000 žena. Nažalost, više od 400 žena godišnje izgubi život od ove vrste raka, a rizik od umiranja je dvostruko viši u odnosu na većinu drugih evropskih zemalja i iznosi 8 na 100.000 žena. U našoj zemlji svakog dana 4 žene obole i 1 umre od ove vrste raka, koji se može sprečiti, otkriti na vreme i efikasno lečiti.

Glavni uzročnik nastanka raka grlića materice je infekcija humanim papiloma virusom (HPV), a najvažnije mere prevencije su redovni preventivni ginekološki pregledi, zaštićeni seksualni odnosi i imunizacija. U Srbiji je u 2016. godini samo 10% žena starijih od 15 godina iskoristilo svoje pravo i obavilo redovan ginekološki pregled. Važno je istaći da od trenutka dobijanja infekcije pa do razvoja maligne bolesti protekne osam do deset godina. Kako bi se na vreme otkrile promene koje mogu da ukažu na mogućnost razvoja bolesti, neophodno je da svaka žena obavi ginekološki pregled jednom godišnje.

Republika Srbija je 2012. godine započela postepeno uvođenje organizovanog skrining programa za rano otkrivanje raka grlića materice, koji je dostupan svim ženama starosti od 25 do 64 godine. Trenutno smo u trećoj godini drugog trogodišnjeg ciklusa skrininga koji će trajati do kraja 2018. godine. Prema podacima prvog ciklusa sprovođenja ovog programa na teritoriji 17 opština u Srbiji, na pregled su pozvane 334.242 žene, što čini 56,1% ciljne populacije u tim opštinama. Papanikolau test (PAP test) je urađen kod 190.906 žena (32%). Od svih pregledanih žena 11.740 je bilo sa pozitivnim nalazima PAPA testa. Zahvaljujući tome što su se odazvale na poziv svog doma zdravlja, kod 11.740 žena, koje nisu imale nikakve tegobe, otkrivanjem na vreme sprečen je dalji tok maligne bolesti i spasen im je život. Kolposkopija je urađena kod 31.473 žene, a potom 2.465 biopsija kojima je patohistološki potvrđeno 112 karcinoma. Premaligne promene su uklonjene, a maligne ušle u proces lečenja.

Institut za javno zdravlje Srbije „Dr Milan Jovanović Batut” sa mrežom instituta i zavoda za javno zdravlje širom Srbije organizovaće tokom ove nedelje brojne aktivnosti promocije dostupnih mera prevencije raka grlića materice i značaja očuvanja reproduktivnog zdravlja.