Žanka Stokić, prva Gospođa ministarka

Živana Žanka Stokić, prvakinja Narodnog pozorišta u Beogradu, ubraja se među velikane srpskog glumišta. Bila je prva Gospođa ministarka, a mnogi su smatrali da je Nušić ovaj komad napisao upravo za nju. Ovaj rad sadrži kratku biografiju Žanke Stokić, koja pored profesionalnih segmenata, sadrži i podatke o njenom privatnom životu.

Živana Žanka Stokić, prvakinja Narodnog pozorišta u Beogradu i najpoznatija Gospođa ministarka, rođena je 24. januara 1887. godine u selu Rabrovu u Požarevačkom okrugu. Njeno detinjstvo, rana mladost pa i sam put ka daskama koje život znače, nisu bili jednostavni. Vrlo brzo ostala je siroče. Posle očeve smrti, majka Julka se brzo preudala za jednog seoskog popa, ali ni ona nije dugo poživela. Brigu o Žanki preuzeo je njen ujak, te se preselila u Zaječar, grad koji ju je povezao sa glumom. Nedugo posle njene selidbe, Zaječar je posetila čuvena pozorišna družina Sinđelić, u koju se Žanka krišom prijavila. Dobila je malu ulogu, ali njen angažman nije dugo potrajao – ujak ju je silom vratio kući.

Posle nekoliko meseci, sa samo četrnaest godina, ujak ju je udao za jednog zaječarskog krojača. Brak u koji je Žanka stupila veoma mlada, nije dugo potrajao, svega šest meseci. Nezadovoljna brakom, iskoristila je posetu putujućeg pozorišta pod upravom Ljubomira Rajčića Čvrge, i po drugi put pobegla u pozorišnu trupu. Godine 1902. stupila je u Rajčićevu grupu, ovoga puta uz odobrenje ujaka. Pošto nije imala iskustva, u okviru ansambla, prala je rublje glumcima da bi ubrzo dobila priliku da zameni jednu od bolesnih glumica. Tom prilikom, Žanka je dobila ulogu sobarice u komadu Bračna sreća, A. Valabrega, i na taj način započela svoju glumačku karijeru.

Od 1903. do 1911. godine Žanka je bila član više pozorišnih trupa, da bi 5. septembra 1911. godine postala član Narodnog pozorišta u Beogradu. Četiri godine kasnije, postala je član Povlašćenog putujućeg pozorišta – Trifković. Ipak, 1918. godine ponovo se vratila u Narodno pozorište čiji je član ostala sve do 1944. godine. Poznavaoci pozorišta tvrde da je imala sposobnost da tumači više glumačkih fahova i da ju je upravo ta karakteristika razlikovala od ostalih glumica. Gotovo istovremeno, ljubitelji pozorišta mogli su je videti u ulozi komične patrijarhalne žene, seoske namiguše, strasne zavodnice, pokondirane Feme ili čuvene ministarke Živke.

Svoju najzapaženiju ulogu, ministarke Živke, prvi put je odigrala 1929. godine. Do 1937. godine, samo u okviru repertoara Narodnog pozorišta, Beograđani su u ovoj ulozi imali priliku da je vide čak sto puta, što je za ondašnje prilike prevazilazilo sve rekorde. Mnogi su tvrdili, pa i sam Nušić, da je Žanka bila jedina glumica koja je bila u stanju da iznese tu ulogu na pravi način. Žanka Stokić bila je jedna od retkih žena tadašnjeg Beograda, koja se usuđivala da mnoge zore dočeka u kafanama Skadarlije.

Imala je dve osobite strasti, kučiće i poker. Beograđani su tvrdili da je Beograd više voleo nju, nego ona njega. Ova Nušićeva ljubimica bila je sposobna da svojim smehom i anegdotama uveseljava sve prisutne, gde god da se nađe, pa tako bez nje nije mogao da prođe ni jedan važan događaj. Bez obzira na popularnost koju je stekla, kako svojim ulogama, tako i samim svojim karakterom, nije bila pošteđena posleratnih akcija Suda časti NOF Narodnog pozorišta. Po oslobođenju, optužena je za saradnju sa Nemcima, zbog nastupanja u pozorištima Veseljaci i Centrala za humor, koja su bila pod direktnom upravom okupatora. Pritvorena je 18. novembra 1944. godine na sam dan formiranja nove uprave Narodnog pozorišta. U istražnom zatvoru bila je do 5. januara 1945. godine kada je kao težak šećerni bolesnik puštena kući. Žanka Stokić je izložena suđenju dana 3. februara 1945. godine. Osuđena je na zabranu javnog rada i gubitak nacionalne časti na osam godina. Prema odluci Okružnog suda u Beogradu, rehabilitovana je 2009. godine.

Žanka Stokić preminula je 21. jula 1947. godine u Beogradu. Sahranjena je skromno, prema sopstvenoj želji, na Topčiderskom brdu. Godine 1948. njena služavka podigla joj je spomenik na kom je uklesano Svojoj plemenitoj gazdarici Žanki, podiže ovaj spomenik blagodarna Magda.